Traducción y nota de Laura Repovš y Andrés Sánchez Robayna
Edvard Kocbek (1904-1981) es una de las figuras mayores de la poesía eslovena del siglo XX y un escritor central en el panorama de la moderna literatura eslava. Su caso literario es singular: se ha dicho que, a pesar de pertenecer a la misma generación que Srečko Kosovel (1904-1926), fundador de la vanguardia eslovena, el hecho de publicar la mayor parte de su obra lírica en el decenio de 1960 lo convierte en realidad en un contemporáneo de poetas como el polaco Zbigniew Herbert, el checo Vladimir Holan o el serbio Vasko Popa. Inicialmente ligado a Emmanuel Mounier y a la revista Esprit, Kocbek, hombre de profundas convicciones cristianas, pero liberal y disidente de la línea católica “oficial”, fue también un activo partisano, fundador del Frente de Liberación contra la ocupación fascista de su país. Su artículo de 1935 “Reflexiones sobre España”, en el que criticaba el apoyo de la Iglesia católica a las fuerzas fascistas de Franco, escandalizó a los católicos eslovenos, y desde ese momento pasó a ser el miembro tal vez más representativo de la izquierda cristiana en Yugoslavia. Con los años, Kocbek habría de suscitar asimismo la desconfianza por parte del poder comunista yugoslavo, que lo condenó al aislamiento y lo vigilaba estrechamente, como expresa en su poema “El micrófono en la pared”. La entrevista que en 1975 le realizó el escritor Boris Pahor (Edvard Kocbek, un testigo de nuestro tiempo) supuso un hito en la difusión de su obra. Narrador, ensayista y traductor (Balzac, Mauriac, Maupassant, entre otros), además de autor de unos importantes Diarios, entre las obras principales de poesía de Edvard Kocbek figuran Groza (Terror, Ljubljana, 1963) y Poročilo: pesmi (Reportaje: Poemas, Maribor, 1969), recogidos, con todos sus versos, en Zbrane pesmi (Poesía reunida, Ljubljana, 1977).
*
Preguntas
Cómo estás y con quién y para qué.
Y por qué estás y cuándo y dónde estás.
Sobre todo, cómo eres y quién eres,
y cómo te ha cambiado todo eso,
si eres de exterior o de interior,
si eres inventado o repetido,
duradero o distinto inagotablemente,
si estás aún esperando o no tienes memoria,
si existes plenamente o te has partido en dos,
quiénes son tus amigos,
si os dais prisa delante o detrás de nosotros
o si os sentís perdidos sin cesar,
cuáles son en verdad vuestras medidas,
si son desconocidas o famosas,
qué ocurre con los puntos cardinales,
sobre todo la izquierda, si es legítima
o ha cambiado de nombre o es ilegal,
qué brilla en vuestro lado,
y en qué te gusta pensar más,
cómo es la lengua en la que habláis
y si estás desolado al amar algo.
Y di asimismo cómo somos en el recuerdo,
qué ocurre con el sin retorno de las cosas
que desean volver, pero no pueden,
y, finalmente, ¿por qué pensamos tanto en vosotros
y por qué lo pasado nos desazona tanto?
Vprašanja
Kako si in s kom si in čemu si.
In zakaj si in kdaj si in kje si.
Predvsem pa, kakšen si in kdo si
in kako te je spremenilo,
ali si zunanji ali notranji
ali si iznajden ali ponovljen,
trajen ali neizčrpno drugačen
in ali še čakaš ali si brez spomina
ali si scela ali si ostal na dvoje
in kdo so tvoji prijatelji,
ali hitite za nami ali pred nami
ali pa ste neminljivo izgubljeni,
kakšne sploh so vaše mere,
ali so neznane ali slavne
in kako je s stranmi neba,
predvsem z levico, je veljavna
ali preimenovana ali nezakonita
in kaj vam sveti na prisojno stran
in na kaj najrajši misliš
in kakšen jezik govorite med seboj
in če ti je hudo, kadar imaš kaj rad.
Pa še to povej, kakšni smo v spominu
in kaj je z nepovrnljivostjo stvari,
ki bi rade prišle nazaj, pa ne morejo,
in nazadnje, čemu toliko mislimo na vas
in zakaj nas minulo tako vznemirja?
Hacer el amor
Tienes que ser lo más simple posible,
porque esta es la única, segura perfección,
cuando estás fresco y nuevo cada vez
y te das cuenta de que todo es pobre,
menos el silencioso hacer el amor.
Mis fuerzas se alimentan de raíces amargas
y de los ritos hondos, secretos, de la tierra,
que es el hogar de todos nosotros, donde ahora
sólo estamos de viaje alegre y breve.
La única perfección es hacer el amor,
sólo puedes cumplirla como un ser
dispuesto para un viaje inesperado.
Todas las demás formas son éxitos ficticios.
Lo demás es un falso poder, una apariencia.
Solamente al hacer el amor nos depuramos
para el futuro, nos preparamos para
la oración ingeniosa. Por eso las muchachas
hermosas de verdad saben menospreciarse
y son, en el amor, jovialmente impasibles.
Hay bajo las estrellas espacio suficiente
para un perfecto hacer el amor. Y con calma
vayamos a la noche ignorada y fructífera.
Ljubljenje
Biti moraš čim bolj preprost,
to je edina določena popolnost,
kadar si vsakikrat svež in nov
in dobro veš, da je vse revno
razen tihega ljubljenja.
Moči mi prihajajo iz bridkih korenin
in iz nevidno globokih obredov zemlje,
kjer smo vsi doma in smo zdaj
le na kratkem in veselem izletu.
Ljubljenje je edina popolnost,
izpolniti jo moraš le kot bitje,
pripravljeno za nenadno potovanje,
vsi drugi načini so namišljeni dosežki.
Vse drugo je lažniva, navidezna moč.
Edino v ljubljenju se očistimo
za prihodnost in se pripravimo
za iznajdljivo molitev. Zato se
resnično lepe deklice znajo zaničevati
in so v ljubezni prešerno malomarne.
Pod zvezdami je dovolj prostora za
popolno ljubljenje. Pojdimo v miru
v neznano in rodovitno noč.
De Travna Gora a Babna Gora
Hola,
llamo
desde el cuerpo al espíritu,
párate,
para,
pero mi cuerpo no se puede
calmar,
tiene más cuerda
que la del juego.
Hola,
llamo en vano,
ecos devoran ecos,
los reflejos se pierden en reflejos,
los espejos se hunden en espejos,
me hundo en la infinitud
del vacío del sueño.
En diecisiete horas
he dado vuelta al mundo
y en parte alguna hay fin,
desde ayer hasta hoy
han pasado mil años
y las edades no se acaban,
perdí el contacto con
el enemigo,
con el amigo
y hasta conmigo mismo.
Me he convertido en un extraño,
un hombre viejo,
y cargo un peso,
mi cuerpo,
tu cuerpo,
cada cuerpo
y en parte alguna hay fin.
Lo cargo
y no sé
a quién dárselo,
solamente sé esto:
tengo que devolverlo
agotado,
colmado,
consumido,
madurado con el horror,
hoy o mañana
o esta noche,
hola.
S Travne Gore na Babno Goro
Ahoj,
si kličem
iz duha v telo,
ustavi se,
ustavi,
telo pa se mi ne more
umiriti,
navito je za več
kot za igro.
Ahoj,
kličem zaman,
odmevi požirajo odmeve,
odsevi padajo v odseve,
zrcala tonejo v zrcala,
tonem v brezdanjost
sanjske praznine.
V sedemnajstih urah
sem prišel okoli sveta
in nikjer ni konca,
od včeraj do danes
je minilo tisoč let
in vekovom ni konca,
izgubil sem stik
s sovražnikom
in s prijateljem
in s samim seboj.
Postal sem tuji mož,
stari mož,
in nosim breme,
svoje telo,
tvoje telo,
sleherno telo
in nikjer ni konca.
Nosim ga
in ne vem,
komu naj ga dam,
le to vem,
vrniti ga moram
izmučenega,
dopolnjenega,
zaužitega,
z grozo dozorelega,
danes ali jutri
ali nocoj,
ahoj.
Autores
Edvard Kocbek
/ Sveti Jurij, Imperio Austrohúngaro (actual Eslovenia), 1904 – Ljubljana, Yugoslavia (actual Eslovenia), 1981. Poeta, ensayista y traductor esloveno, miembro de la resistencia antifascista y figura controvertida de la literatura eslovena del siglo XX.
Gabriel Wolfson
/ Puebla, 1976. Narrador, ensayista, crítico literario y editor. Obtuvo el Premio Nacional de Cuento Joven Julio Torri en 2003 por su libro Ballenas. Es autor, entre otros libros, de Los restos del banquete (2009), Profesores (2015) y Be y pies (Tumbona, 2015), así como editor del sello Cabezaprusia, con sede en Profética Casa de la Lectura.